ภูมิพโลภิกขุ ร่มโพธิ์ของปวงประชา

พระพุทธศาสนาได้มีอิทธิพลต่อการปกครองอย่างมาก ในอดีตกาล พระมหากษัตริย์ของประเทศไทยทุกพระองค์ทรงเป็นพุทธมามกะ และทรงเป็นอัครศาสนูปถัมภก ทรงมั่นคงต่อหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ทรงปกครองบ้านเมืองโดยธรรม ทรงประกอบด้วยทศพิธราชธรรม ทรงสนพระราชหฤทัยในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาและทรงเป็นพุทธมามกะทุกพระองค์ ที่สามารถใช้ธรรมะปกครองอย่างสงบร่มเย็น ในบางคราวที่บ้านเมืองอยู่ในความระสํ่าระสาย ด้วยเหตุสงครามกับข้าศึก พระพุทธศาสนาก็เข้ามามีบทบาทต่อการกู้ชาติบ้านเมือง สังคมไทยมีความผูกพันกับพระพุทธศาสนาอย่างลึกซึ้ง จนไม่สามารถแยกออกจากวิถีชีวิตประจำวันได้ พระพุทธศาสนาจึงถือว่ามีอิทธิพลต่อบุคคล สังคม และวัฒนธรรมของไทยเป็นอย่างมาก ซึ่งตามประเพณีนิยมของชาวไทย เมื่อชายไทยอายุครบกำหนดบวช ก็มักจะอุปสมบทเป็นพระภิกษุในพระบวรพุทธศาสนาเพื่อศึกษาพระธรรมวินัย และอบรมบ่มนิสัยให้เป็นผู้ที่อยู่ในศีลธรรมอันดี และได้รับการถ่ายทอดการฝึกกิริยามารยาทและระเบียบพิธีกรรมต่างๆ ทั้งยังถือว่าเป็นการสนองพระคุณบุพการี คือ บิดา มารดา เป็นต้น พระพุทธศาสนามีบทบาทในทางด้านจิตใจ อันเป็นพื้นฐานสำคัญ หลักธรรมของพระพุทธศาสนาพิสูจน์ได้ว่าปฏิบัติได้จริง นำความสงบสุขมาสู่ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ และพระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ก็ล้วนทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อการทำนุบำรุงและปกป้องคุ้มครองพระพุทธศาสนาสืบต่อมาทั้งสิ้น ดังเช่น ปฐมบรมกษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ก็ได้ทรงแสดงพระราชปณิธานไว้ในนิราศท่าดินแดงว่า
"ตั้งใจจะอุปถัมภก ยอยกพระพุทธศาสนา
จะป้องกันขอบขัณฑสีมา รักษาประชาชนและมนตรี"
ซึ่งพระองค์ก็ได้ทรงปฏิบัติตามพระราชปณิธานนั้นมาโดยตลอด นับว่าพระพุทธศาสนาเป็นมรดกสำคัญของชาวไทย จนเป็นที่รู้จักในสายตาชาวต่างประเทศว่าเมืองไทยเป็นเมืองแห่งผ้ากาสาวพัสตร์ คือพระพุทธศาสนาอยู่คู่ชาติไทยมานาน และพระมหากษัตริย์รัชกาลต่อๆ มาก็ได้ทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาอย่างต่อเนื่อง อาทิ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ก็ทรงมีคุณธรรมที่เป็นแบบอย่าง คือทรงเป็นศาสนูปถัมภก เป็นผู้อุปถัมภ์พระพุทธศาสนา โดยทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรือง เช่น การจัดพิมพ์พระไตรปิฎก ฉบับภาษาไทยเป็นครั้งแรก การสร้างวัดที่สำคัญ การให้วัดเป็นศูนย์กลางการศึกษา และการส่งเสริมการศึกษาพระสงฆ์ โดยสร้างมหาวิทยาลัยสงฆ์ ๒ แห่ง คือมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และทรงตราพระราชบัญญัติเพื่อเป็นแนวทางการบริหารคณะสงฆ์ และทรงดำรงตนอยู่ในพุทธธรรม โดยนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เป็นแนวทางในการปกครองอาณาประชาราษฎร์และพระองค์ยังได้ทรงพระผนวชในพระบวรพุทธศาสนาอีกด้วย
ดังนั้น พระพุทธศาสนาถือเป็นศาสนาประจำชาติไทยโดยแท้จริง เราสามารถบอกกับชาวต่างชาติได้อย่างภาคภูมิใจว่าเมืองไทยเราเป็นเมืองพุทธ ดังพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
บรมนาถบพิตร ที่ตรัสต้อนรับพระสันตะปาปา ยอห์น ปอล ที่ ๒ ประมุขแห่งคริสตจักรโรมันคาทอลิก ในคราวที่เข้าเฝ้า ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในวันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๒๗ มีความจำเพาะตอนนี้ว่า "คนไทยเป็นศาสนิกที่ดีทั่วกัน ส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนาอันเป็นศาสนาประจำชาติ"