ครูครับผมจน

‘เรียนไปก็ไม่ได้เบี้ยได้ข้าวอะไร กูเอาลูกออกละ ใครจะมาเป็นพ่อกู’ ตาโถนักเลงเก่าคุยอวดพวกที่โดนเตือนให้ส่งลูกเข้าเรียน
‘ครูมันมาหาเลี้ยงกูหรือวะ กูจะเอาไอ้แดงไปเลี้ยงควาย’
เสียงเหล่านี้เป็นเสียงที่เข้าไปกระทบความรู้สึกหนักใจของข้าพเจ้าในฐานะครูใหญ่ คนที่ยังนับถือเกรงใจครูก็รุมกันมาหาเพื่อขอเอาลูกออกจากโรงเรียน ข้าพเจ้ารับแขกทั้งวัน ต้องคอยเปิดกฎหมายการเกณฑ์เด็กเข้าเรียน อ่านให้เขาฟังเพื่อเป็นการยืนยันคำพูดของครูใหญ่ หลายคนหัวอ่อนกลับใจส่งลูกเข้ามาเรียนต่อ ป.๕ ในวันรุ่งขึ้น บางคนเกี่ยงเรื่องอุปกรณ์การเรียน อ้างว่ายากจนไม่มีอะไรจะซื้อสมุดดินสอ โรงเรียนต้องเอามาแจกให้ มีหลายคนยอมเรียนเพราะโดนไล่ต้อนมาจนมุมตรงโรงเรียนหาเครื่องเล่าเรียนให้ บางรายยังแถมต้องหาเสื้อผ้าให้อีกด้วย