พญานาค "จากตำนานสู่ความเชื่อ"

“จากตำนาน สู่ความเชื่อ เรื่องนาคา
จึงนำพา ปาฏิหาริย์ ดั่งคืนฝัน
เรื่องลี้ลับ กับคนไทย คู่เคียงกัน
เนิ่นนานวัน ศรัทธานั้น มิเสื่อมคลาย”

เกริ่นนำ
หนังสือเล่มนี้ ผู้เขียนได้เรียบเรียงตำนานเกี่ยวกับพญานาคตั้งแต่ยุคโบราณ เป็นภาษาพูดที่ง่ายต่อการเข้าใจมากขึ้น แต่ก็ยังมีกลิ่นไอของคำเขียนเก่าแก่อยู่บ้าง ไม่อยากเขียนใหม่ทั้งหมด เพราะถ้อยคำเหล่านั้นมีเสน่ห์ในตัวเองทั้งเรื่องภาษาพูดของคนยุคก่อนและการสื่อความหมาย แต่บางบทบางตอนที่เข้าใจยากผู้เขียนก็ปรับให้อ่านแล้วเข้าใจมากขึ้น คำศัพท์ใดที่คนทั่วไปไม่เข้าใจ ก็จะแทรกคำอธิบายไว้ให้ในวงเล็บ ซึ่งตำนานเหล่านั้น เป็นที่มาของความเชื่อถือศรัทธาของชาวพุทธและชาวไทย ผู้เขียนจึงได้สอดแทรกเรื่องราวประสบการณ์ส่วนตัว ที่เกี่ยวข้องกับพญานาคผ่านการเดินทาง และหยิบยกเอาสถานที่ ที่น่าสนใจ มาให้อ่านกัน เป็นเสมือนการแชร์เรื่องราวที่ดีให้กับผู้อ่านทุกคน
สำหรับเรื่องราวเกี่ยวกับความเชื่อที่นำพาไปสู่ความงมงาย ผู้เขียนก็ได้ให้ข้อคิดเตือนสติไว้บ้าง ซึ่งสามารถนำไปประกอบกับศรัทธาของตน หนังสือเล่มนี้ จึงเป็นบันทึกบอกเล่าเรื่องราวทั้งหมดที่ผู้สนใจเกี่ยวกับพญานาค จะสามารถรู้ลึกถึงแก่นแท้ในตำนาน แรงศรัทธาที่นำมาสู่ความเชื่อ ช่วยคลี่คลายปมหรือข้อสงสัยในเรื่องราวของพญานาคได้อย่างหมดใจ จึงขอส่งต่อพลังงานที่ดีให้กับทุกคนมา ณ โอกาสนี้ และขอให้สนุกกับการอ่านนะครับ

สารบัญ
เกริ่นนำ
อารัมภบท
ต้นตอความเชื่อและการถือกำเนิดของเหล่าเทพเทวี 1
1. ทำไมต้องเป็นพญานาค 1
2. ต้นตอการเกิดความเชื่อของมนุษยชาติ 5
3. ข้อสันนิษฐานการถือกำเนิดขึ้นของเหล่าเทพ 8
ปฐมบท
บันทึกปูมกำเนิดของเหล่าพญานาค 14
1. การถือกำเนิดของนาคก่อนที่จะเป็นพญานาค 15
2. ตระกูลของพญานาค 18
3. ต้นกำเนิดของเหล่าพญานาคราช
(1) เหล่านาคที่ถือกำเนิดจากพระกัศยปเทพบิดร 20
(2) การถือกำเนิดของพญาอนันตนาคราช 24
(3) การถือกำเนิดของพญาวาสุกรีนาคราช 25
(4) การถือกำเนิดของพญานาคตักษกะ 27
(5) การถือกำเนิดของพญานาคอิราวัต 29
บทตำนาน
ตำนานพญานาคที่ถูกจารึกในบรรพกาล 33
1. ตำนานนาคที่ปรากฏในพุทธศาสนา 33
2. นางนาคมาณวิกากับพรหมทัตกุมาร 39
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 1)
3. กำเนิดทัตตะนาคราช 44
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 2)
4. กำเนิดพระนามภูริทัต พญานาคพระโพธิสัตว์ 52
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 3)
5. พราหมณ์เนสาทได้สุขสบายในนาคพิภพ 54
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 4)
6. ตำนานมนต์อาลัมพายน์ 61
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 5)
7. พระภูริทัตโพธิสัตว์นาคราชแสดงธรรม 89
(พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพญานาค ตอนที่ 6)
8. ตำนานครุฑยุดนาค ต้นแบบสถาปัตยกรรมไทย 106
9. ตำนานนางนาคโสมาผู้เป็นบรรพบุรุษของชาวเขมร 114
10. ตำนานศรีสุทโธนาคสร้างแม่น้ำโขง สุวรรณนาคสร้างแม่น้ำน่าน 117
11. ตำนานพินทโยนกวตินาค รบกับ ธนะมูลนาค 119
12. ตำนานพญานาคถล่มเมืองหนองหารหลวง (สกลนคร) 121
13. ตำนานพญานาคสร้างเมืองศรีสัตตนาคนหุต (ล้านช้าง-ลาว) 128
(ขุนเทือง, ขุนทึง กับนางนาคแอกใค้ หรือพระแม่แอไค่)
14. ตำนานต้นมณีโคตร ต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์แห่งคอนพะเพ็ง 134
15. ตำนานเมืองสุวรรณโคมคำกับพิธีไหลเรือไฟบูชาพญานาค 137
16. ตำนานท้าวพังคีนาค และผาแดงกับนางไอ่ (หนองหาน กุมภวาปี) 140
17. ตำนานพันธุนาคช่วยสร้างเวียงโยนกนาคพันธุ์ (เชียงแสน) 144
18. ตำนานพญานาค 15 ตระกูลของหลวงพระบาง 150
19. ตำนานอือลือนาคราชแห่งบึงโขงหลง - ภูลังกา (บึงกาฬ) 152
20. ตำนานพญานาคเมืองมลราช (ลานสกา นครศรีธรรมราช) 154
21. ตำนานครุฑจับนาคแห่งเกาะสมุย 157
22. ตำนานงานสมรสล่มของนาคน้อยที่จังหวัดพังงา 158
ปัจฉิมบท
จากตำนานสู่ความเชื่อของคนไทย 162
1. ทวดงูบองหลา (พญางูจงอาง) ความเชื่อของชาวภาคใต้ 162
2. พญานาค 7 ตน เฝ้าพระธาตุพนม 165
3. ความเชื่อเรื่องนิมิตพญานาคร่วมสร้างวัดพระธาตุดอยพระฌาน 169
4. ความเชื่อว่าพญานาคคายแก้ววิเศษเพื่อแกะสลักพระพระแก้วดอนเต้า 175
5. ดวงจิตพญานาคตนใดอยู่ในรูปปั้นพญานาคที่ท่านศรัทธา 178
6. ความเชื่อว่า “ที่ใดมีถ้ำ ที่นั่นย่อมมีพญานาค”
ตอนที่ 1 วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ที่บำเพ็ญตบะของพญานาค 181
ตอนที่ 2 ความเชื่อเรื่องงูเฝ้าสมบัติ และเรื่องเล่าจากถ้ำถารลอด กาญจนบุรี 185
7. ความเชื่อเกี่ยวกับทางขึ้นลงของพญานาค
ตอนที่ 1 ป่าคำชะโนด อุดรธานี 189
ตอนที่ 2 หล่มภูเขียว จังหวัดลำปาง 192
8. ความจริงเกี่ยวกับบั้งไฟพญานาค 195
9. ความงมงายภายใต้ความเชื่อ 200
10. ความเชื่อเรื่องการอธิษฐานจิตขอพรกับพญานาค 205
11. คาถาบูชาพญานาค 206
12. ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับมณีใต้น้ำ หรือเพชรพญานาค 208