ประตูแคบ

ประตูแคบ (La Porte étroite)
อ็องเดร ฌีด (André Gide) : ประพันธ์
พิริยะดิศ มานิตย์ : แปลจากภาษาฝรั่งเศส
ปณิธิ หุ่นแสวง : บรรณาธิการต้นฉบับแปล
นักรบ มูลมานัส : ออกแบบปก
.
ความรักระหว่าง เฌโรม กับพี่น้องสองสาว อาลิซา และ ฌูลิแยต นั้นยากจะนิยาม ด้วยว่าทั้งสามเป็นลูกพี่ลูกน้องที่สนิทสนมกันมาตั้งแต่เด็ก บาดแผลในครอบครัวทำให้บิดาทุกข์ระทม อาลิซาจึงคิดจะสละความสุขทางโลกเพื่ออุทิศตนรับใช้พระเจ้าและเฝ้าปรนนิบัติดูแลบิดาไปพร้อมกัน โดยหวังจะให้เฌโรมสมรักกับน้องสาวของตนแทน แต่ใครเล่าจะเฝ้าบงการความรักได้ดังใจตน ถึงอย่างไรเฌโรมก็ยังเฝ้ารักเฝ้ารออยู่หน้า ‘ประตูแคบ’ หวังจะได้เปิดเข้าไปสักวัน
.
ประตูแคบ ของ อ็องเดร ฌีด เป็นนวนิยายที่แฝงทั้งชีวประวัติของผู้เขียน ทัศนะเชิงวิพากษ์ของผู้เขียนอันมีต่อศาสนา และที่สำคัญ เป็นงานวรรณศิลป์ซึ่งเปี่ยมล้นด้วยสัญลักษณ์ เป็นงานชั้นยอดเพราะมิได้มีความหมายหนึ่งเดียว จะอ่านเพื่อให้รู้จักผู้ประพันธ์ก็ได้ จะอ่านในฐานะงานเขียนวิพากษ์ศาสนาก็ได้ เหนืออื่นใด วรรณกรรมชิ้นนี้คืองานศิลปะซึ่งใช้ภาษาสัญลักษณ์ต่างสีและเล่นแสงเงาราวจิตรกรรมชิ้นเอก (บางส่วนจากบทวิเคราะห์ของผู้แปล)
.
ในห้วงเวลาตั้งแต่ปี 1901-1909 นวนิยาย มโนธรรมกลับด้าน และ ประตูแคบ ก่อกำเนิดอยู่ในใจอ็องเดร ฌีดพร้อมกันดั่งอุ้มท้องลูกแฝด แต่เมื่อทำคลอดออกมาจึงรู้ว่าเป็นแฝดคนละฝา เป็นด้านกลับของกันและกัน ตัวเอกในเรื่องหนึ่งใช้ชีวิตนอกกรอบสังคมเพื่อเสวยสุขอย่างสุดโต่ง ส่วนอีกเรื่องก็เคร่งครัดอุทิศตนเพื่อศรัทธาสูงส่งจนละความสุขทางโลก
.
ผลงานของนักประพันธ์รางวัลโนเบลปี 1947 อันเป็นส่วนหนึ่งในพันธกิจที่จะเปิดโปงและวิพากษ์วิจารณ์การกดขี่จากครอบครัวและคำสอนศาสนา เป็นดอกผลจากการเดินทางท่องเที่ยวประเทศในแถบแอฟริกาเหนือร่วมกับ ออสการ์ ไวลด์ และผองเพื่อน ซึ่งทำให้อ็องเดร ฌีดเป็นอิสระจากแม่ผู้เคร่งศีลธรรมและห่างไกลจากคำสอนในคัมภีร์ จึงได้ปลดปล่อยศักยภาพของตนเองออกมา