โศลกมนตรา

คัทยาถูกส่งตัวมายังคุ้มเจ้าน้อย เพื่อให้พ้นจากการคุกคามของสิงห์คาน เจ้าอัยยะรับตัวเธอไว้เนื่องจากรู้จักกับคุณชอบ บิดาของคัทยามาก่อน แล้วเจ้าอัยยะพบว่าคุณชอบซึ่งเป็นพ่อค้าอัญมณีไม่ส่งมอบของให้ลูกค้า แต่กลับมอบของนั้นให้ลูกสาวแทน สิ่งนั้นคือแหวนแก้วโป่งข่ามสีฟ้าแกมน้ำเงิน แหวนหมั้นของเจ้าวงเดือนงามที่หายสาบสูญไป หลังจากเกิดเพลิงไหม้คุ้มเรือนหอเมื่อหนึ่งร้อยปีก่อน
เจ้าของแหวนหมั้นคือเจ้าน้อยเมฆฮ่าม เจ้าชายหนุ่มหนุ่มรูปงามเชื้อสายไทยใหญ่ พระองค์เป็นพระคู่หมั้นของเจ้าวงเดือนงาม เจ้าหยิงโฉมงามแห่งคุ้มหลวง หากเจ้าน้อยกลับมีใจให้กับนางเอื้องหลวงชายาของเจ้าวงศา ทั้งที่เจ้าน้อยกับเจ้าวงศาเป็นสหายสนิทกัน แต่นางเอื้องหลวงไม่มีใจรักตอบ นางจงรักภักดีต่อเจ้าวงศาพระสวามีเพียงองค์เดียว เจ้าน้อยจึงได้แต่รักข้างเดียวเรื่อยมา โดยไม่แยแสว่าเจ้าวงเดือนงามจะรับรู้ด้วยหรือไม่
นางบัวตองเป็นหญิงรับใช้ของเจ้าวงเดือนงาม นางรับใช้ใกล้ชิดทั้งเจ้าน้อยและเจ้าวงเดือนงาม กระทั่งวันหนึ่งนางบัวตองตกเป็นข้าบาทบาจาริกาของเจ้าน้อย ด้วยความหึงหวงนางจึงใช้ยาพิษที่สกัดจากดอกไม้ผสมเหล้าให้เจ้าน้อยเสวย แล้วไปหาเจ้าวงเดือนงามที่กำลังชื่นชมชุดเจ้าสาวอยู่เพียงลำพังในคุ้มเรือนหอ นางบัวตองเล่าความจริงให้เจ้าวงเดือนงามฟังทั้งหมด
ด้วยความแค้นที่ถูกชิงรัก หญิงสาวทั้งสองจึงระบายโทสะใส่กัน นางบัวตองปัดไต้ใส่เจ้าวงเดือนงาม แต่ไต้กลับหล่นใส่ศีรษะของนาง กลายเป็นลูกเพลิงดวงหนึ่งอย่างสยดสยอง
หลังเหตุการณ์สิ้นสุด เจ้าวงเดือนงามหันหน้าเข้าปฏิบัติธรรมจนได้อภิญญาขั้นสูง นางยังคงอาศัยอยู่ในป่าไผ่ซึ่งเป็นที่ดินของเจ้าวงศา นานเข้าเจ้าวงเดือนงามก็กลายเป็นแม่อุ้ยที่มีวิถีชีวิตอันลึกลับ เมื่อเห็นคัทยา แม่อุ้ยก็รู้ว่านางเอื้องหลวงหวนกลับมาอีกครั้ง เพื่อสะสางเรื่องราวที่ผ่านมาทั้งหมด
เจ้าน้อยเมฆอ่ามที่เป็นเพียงดวงวิญญาณพยายามรื้อฟื้นความทรงจำของคัทยา แต่หญิงสาวที่มีความจงรักต่อสวามี ไม่เคยมีเรื่องราวของเจ้าน้อยอยู่ในความทรงจำเลย
เจ้าน้อยถูกสะกดวิญญาณเอาไว้ด้วยฝีมือของหมอผีชาวไทยใหญ่ พระศพยังคงอยู่ในคุ้มเจ้าน้อยที่ยังสร้างไม่เสร็จ แม้คัทยาจะอยู่กับเจ้าอัยยะที่คุ้มวงเดือนงาม หากเธอยังคงถูกวิญญาณของเจ้าน้อยคอยเรียกออกไปเสมอ
เจ้าอัยยะมีตำรวจอารักขาอยู่สองคน คือทองลายกับคำตั๋น เพื่อคอยช่วยปกป้องคุ้มครอง ทองลายเป็นนายตำรวจฝีมือดี และมีความผูกพันกับเจ้าอัยยะตั้งแต่อดีตชาติ สร้างความเคียดแค้นให้กับสิงห์คานเป็นอันมาก
สิงห์คานเป็นชายหนุ่มที่ศึกษาร่ำเรียนวิชาไสยศาสตร์จนกลายเป็นหมอผี เขาเวียนว่ายตายเกิดอยู่หลายภพชาติ แต่ะชาติอายุขัยสั้นเพียงสิบปี มีเพียงชาตินี้ที่มีอายุครบยี่สิบปี สิงห์คานระลึกชาติได้ แล้วรู้ด้วยว่าแม่อุ้ยเป็นใคร เขาพยายามแย่งชิงแหวนแก้วโป่งข่ามจากคัทยาให้ได้ เพื่อจะได้ทำลายดวงวิญญาณของเจ้าน้อยให้สิ้น แต่เพราะความเมตตาของแม่อุ้ย ทำให้สิงห์คานสำนึกผิด ละทิ้งอวิชาทั้งหมดแล้วปลงผมออกบวชตลอดชีวิต