พงศาวดาร ไคเภ็ก กำเนิดแดนมังกร

พงศาวดารจีนฉบับภาษาไทย เรื่องไคเภ็ก แต่งเป็นร้อยแก้ว
โดยเจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดีซึ่งสำเร็จราชการกรมท่าได้มีบัญชาให้หลวงพิพิธภัณวิจารณ์แปลจากภาษาจีน เมื่อ วันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ.2420

ไคเก็ก ตรงกับตันฉบับภาษาจีนชื่อไคกวนเหยี่ยนอี้ทงสูจื้อจ้วน
(开关行绎通俗志传 "นิยายอธิบายที่มาเรื่องกำเนิดโลก") แต่งในช่วงปลายสมัยราชวงศ์หมิง นักวิชาการด้านวรรณคดีจีนเชื่อกันว่าเป็นผลงานของโจวโหยว มีชีวิตในราว พ.ศ.๒๑๗๑ ไคเภ็ก เป็นนิยายพงศาวดาร ว่าด้วยปฐมเหตุการสร้างโลกด้วยและมนุษย์ กล่าวถึงตั้งแต่เริ่มมีกษัตริย์องค์แรก เนื้อเรื่องไคเก็ก เริ่มตั้งแต่การกำเนิดจักรวาล การตั้งฟ้าดิน กษัตริย์วงศ์ต่างๆ ตั้งระบบทางวัฒนธรรมเพื่อทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เป็นสุขและเพื่อความอยู่ดีกินดีของประชาชน เช่น ระบบปฏิทิน ระเบียบสั่งคม ขนบธรรมเนียม ระบบการปกครอง ระบบชลประทาน ฯลฯ

ไคเภ็กมีเนื้อเรื่องย่อดังนี้ พระเป็นเจ้าชื่อ เซกเกียมองนี่ฮุด รับสั่งให้ คุณต่อเป็งชาน้า เป็นผู้เปิดโลก ทำให้เกิดฟ้าและดินและเกิดมนุษย์ชายหญิง กล่าวถึงกษัตริย์ยุคแรก 3 องค์ คือ เทียนอ่องสี
ตี่อ่องสี และยิ่นอ่องสีเป็นกษัตริย์ผู้วิเศษ มีส่วนในการริเริ่มและให้กำเนิดสิ่งต่าง ๆ เช่น การมีพระอาทิตย์ พระจันทร์ และดวงดาว ทำให้โลกมีแสงสว่าง เกิดการแบ่งเป็นเวลากลางวันกลางคืน ฤดูกาล ปี และ12 ปีเป็นหนึ่งรอบ การเกิดสุริยคราสและจันทรคราส

กษัตริย์ทั้งสามองค์นี้และกษัตริย์องค์ต่อ ๆ มา สอนมนุษย์ให้รู้ถึงวิธีการต่าง ๆ ในการดำรงชีวิต ตลอดจนขนบธรรมเนียมประเพณี สอนให้รู้จักหาอาหาร สร้างที่อยู่อาศัย รู้จักนำไฟมาใช้ประโยชน์ รู้จักหุงหาอาหารและรับประทานอาหารวันละ 3 มื้อ การทำเครื่องนุ่งห่ม นำสิ่งของมีค่ามาแลกเปลี่ยนซื้อขาย การอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขปลอดภัย การกำหนดฤกษ์ยาม การมีประเพณีต่าง ๆ เช่น การเซ่นสรวงเทวดา ตลอดจนการเซ่นไหว้บิดามารดาญาติพี่น้องที่ถึงแก่กรรมไปแล้ว ประเพณีการมีคู่ครอง กำเนิดตัวอักษร กำเนิดเครื่องดนตรีที่เรียกว่า ขิม กลอง ขลุ่ย และกังสดาล

สอนให้มนุษย์รู้จักความอาย รู้จักที่ต่ำที่สูง ให้มีความซื่อสัตย์สุจริต รู้จักการทำเรือไว้ใช้ในการติดต่อค้าขาย การทำเกวียน การทำเครื่องชั่ง ตวง วัด ตลอดจนการทำปฏิทินประจำวัน เป็นต้น

นอกจากนี้ยังสอนให้รู้จักการจัดระเบียบการปกครอง แบ่งการปกครองเป็นเมือง เป็นหมู่บ้าน บรรยายถึงการปกครองของกษัตริย์องค์ต่อ ๆ มา ปกครองบ้านเมืองให้มีความสงบราบรื่นบ้าง มีการแก่งแย่งเกิดศึกสงครามบ้าง กษัตริย์องค์ใดขาดคุณธรรมทำให้ราษฎรได้รับความเดือดร้อนก็จะไม่สามารถรักษาราชบัลลังก์ไว้ได้

ดังนั้น เรื่องไคเภ็ก จึงเป็น ความคิด ปรัชญา และคติทางสังคมวัฒนธรรม อารยธรรม และการปกครองของจีนที่สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบันความยึดมั่นในความคิด คุณธรรม อารยธรรมเหล่านี้เป็นปัจจัยให้อารยธรรมจีน สังคม และประชาชาติจีนเจริญสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน เป็นคติที่ควรทราบและจดจำไว้เป็นแบบอย่างได้