สร้างชีวิต (การต่อสู้ของหญิงสาวผู้เสียสละ)

การต่อสู้ที่เด็ดเดี่ยวของเด็กสาวชนบท ต่อความเลวร้ายและอยุติธรรมของสังคม
นวนิยายเรื่องนี้เป็นผลงานชิ้นสุดท้ายของพลตรี หลวงวิจิตรวาทการ ซึ่งได้รับยกย่องว่าเป็นหนังสือดีที่คนไทยควรอ่าน เป็นเรื่องราวของหญิงสาวชนบทคนหนึ่ง ที่เกิดมาในครอบครัวที่อบอุ่นแต่ยากจน และด้วยความกล้าหาญของเธอ จึงยอมเสียสละความสุขในชีวิตเพื่อครอบครัว ต้องยอมตัวใช้หนี้สิน เธอจึงถือโอกาสนี้มาช่วยเหลือชาวไร่ชาวนาที่มีหัวอกเดียวกัน คืนความยุติธรรมมาให้ แม้ตนเองจะต้องเสี่ยงกับผลร้ายอย่างไรก็ตามในเรื่องของความรัก เธอยอมละทิ้งความรัก เพื่อความถูกต้องและสมบูรณ์ดีงาม และดำรงชีวิตต่อไปอย่างกล้าแกร่งสง่างาม