สิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อสร้างสรรค์ผู้นำการเปลี่ยนแปลง

"We are the students of today attending the schools of yesterday being taught by the teachers of the past with methods from the Middle ages to solve the problems of the future."
"เราเป็นนักเรียนของวันนี้ เข้าเรียนในโรงเรียนของเมื่อวาน ได้รับการสอนโดยครูในอดีต ที่ใช้วิธีสอนจากยุคกลาง เพื่อให้พวกเราแก้ไขปัญหาในอนาคต (ที่ครูและเราเองก็ไม่รู้ว่าคืออะไร)"

ที่มา: รายวิชา Environmental Education for Sustainable Living
ณ Wageningen University and Research, The Netherlands


ข้อความข้างต้นสะท้อนว่า การจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการแบบเดิมที่ครูคุ้ยชินในอดีต แม้เป็นเรื่องดี แต่ไม่เพียงพอที่จะสร้างสังคมที่มีต้นทุนความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับปัจจุบันและอนาคต เนื่องจากปัญหาสิ่งแวดล้อมของโลกที่มีความผันแปรและซับซ้อนกว่าในอดีต เราจึงจำเป็นต้องมองหาผลลัพธ์การเรียนรู้ใหม่ของสิ่งแวดล้อมศึกษา รวมทั้งใช้วิธีการใหม่เพื่อเตรียมเยาวชนให้เป็นพลเมืองที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change agent) คือพลเมืองที่มีศักยภาพในการสร้างการเปลี่ยนแปลง มีความคิดที่ยืดหยุ่น ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค มีกรอบความคิดแบบเติบโต และมีสมรรถนะการปฏิบัติเพื่อสิ่งแวดล้อม เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้จึงได้นำเสนอแนวคิดใหม่ของการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมที่เอื้อให้เกิดพลเมืองเชิงรุก คือการสอนที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการคิด ตัดสินใจ ลงมือกระทำ และรับผิดชอบ ตลอดกระบวนการเรียนการสอน ตั้งแต่การกำหนดจุดประสงค์ วิธีดำเนินการ และการประเมินผลสำเร็จของงาน รวมทั้งสนับสนุนให้ผู้เรียนทำงานร่วมกับภาคส่วนอื่นเพื่อขับเคลื่อนงานด้านสิ่งแวดล้อม และหนังสือเล่มนี้ยังได้ฉายภาพให้เห็นว่าการจัดการเรียนรู้ลักษณะนี้จะประสบความสำเร็จได้ ภายใต้เงื่อนไขและสภาวะแวดล้อมการเรียนรู้เช่นไร