ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 5

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชนิพนธ์เรื่องต่าง ๆ เกี่ยวกับสยามในหลายแขนงไว้มาก ซึ่งเป็นประโยชน์ผู้สนใจศึกษาสังคม การเมือง ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมในต้นยุครัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะพระราชนิพนธ์เรื่อง "ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม"

พระราชนิพนธ์เรื่องนี้ ได้ทรงอธิบายลักษณะเจ้านายประเภทต่างๆ โดยละเอียด และเปรียบเทียบกับลักษณะของประเทศใกล้เคียง เป็นหนังสือน่าอ่าน และให้ความรู้เกี่ยวกับ
ราชประเพณีและรัฐประศาสโนบายในสมัยรัชกาลที่ ๕

"ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม" พ.ศ. 2421 แสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถของพระองค์ในการศึกษาตำราโบราณและกฎมณเฑียรบาล ซึ่งพระองค์ทรงศึกษาศาสตร์แขนงต่าง ๆ จากครูอาจารย์มาตั้งแต่ทรงพระเยาว์
ธรรมเนียม "เจ้านาย" ของกรุงรัตนโกสินทร์นั้นแตกต่างกับเจ้านายราชวงศ์อื่น การจะเข้าใจในเรื่องธรรมเนียมเหล่านี้ต้องเข้าใจบริบทของสังคมในขณะนั้น เพราะในพระราชนิพนธ์นี้มีรายละเอียดปลีกย่อยมาก