ตำนานมหากาพย์สามก๊ก

ต้นตำนานของหนังสือสามก๊กนั้น ทราบว่าเดิมเรื่องสามก๊กเป็นแต่นิทานสำหรับเล่ากันอยู่ก่อน สมัยราชวงศ์ไต้เหม็ง (พ.ศ. ๑๙๑๑ - ๒๑๘๖) มีนักปราชญ์จีน เมืองฮั่งจิ๋วคนหนึ่งชื่อ ล่อกวนตง คิดแต่หนังสือเรื่องสามก๊กขึ้นเป็นหนังสือ ๑๒๐ ตอน ต่อมามีนักปราชญ์จีนหลายคน นักปราชญ์จีนคนหนึ่งชื่อ จิมถ่าง เลื่อมใสในหนังสือเรื่องสามก๊ก ช่วยแก้ไขคำพังโพยของเม่าจงกัง แล้วแต่งคำอธิบายเป็นทำนองคำนำ มองให้เม่าจงกังไปแกะตัวพิมพ์ตีพิมพ์หนังสือเรื่องสามก๊กขึ้น ส่วนตำนานการแปลหนังสือสามก๊กเป็นภาษาไทยมีคำบกเล่าสืบกันมาว่าเมื่อในรัชกาลที่ ๑ มีพระราชดำรัสสั่งให้แปลหนังสือพงศาวดารจีนเป็นภาษาไทย ๒ เรื่อง คือ เรื่องไซฮั่น เรื่อง ๑ กับ เรื่องสามก๊ก เรื่อง ๑