หญิงสาวผมแดง

"ข้าจะไปขุดอีกบ่อที่ชานเมืองคูชุคเชคเมเจ ให้ข้าพาเอ็งไปแทนดีไหม"
ด้วยความสนใจใคร่รู้ เด็กหนุ่มจากครอบครัวมีอันจะกินที่เฝ้าฝันจะเป็นนักเขียนจึงตอบรับคำชวนนั้น และผันตัวเป็นลูกมือชั่วคราวของครูช่างผู้สืบทอดศาสตร์แห่งการขุดบ่อโบราณรุ่นสุดท้าย

กลางวันตรากตรำท่ามกลางไอแดดบนผืนดินร้างแผ่ไพศาล กลางคืนฟังเรื่องเล่าโบราณตำนานเก่าจากครูช่างผู้เจนโลก ความสัมพันธ์ดั่งพ่อลูกก่อร่างและดำเนินไปด้วยดี จนกระทั่งเด็กหนุ่มได้พบหญิงสาวผมแดง นางละครเร่แห่งคณะแสดงที่มาเยือนเมืองขณะนั้น

ยิ่งขุดบ่อลึกลงไปใต้พิภพ ภาพความคิดก็ยิ่งมืดมัว ยิ่งดำดิ่งในความมืด ลูกมือหนุ่มก็ยิ่งเมามายในมนตร์เสน่ห์ของหญิงสาวผมแดง อีกทั้งตำนานโศกนาฏกรรมแห่งบิดาและบุตรชายที่จะตามหลอกหลอนเขาไปชั่วชีวิต

หญิงสาวผมแดง ยังคงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ในผลงานของออร์ฮาน ปามุกที่คุ้นเคย โลกตะวันตกและโลกตะวันออก โลกความจริงกับเวทีละคร ปริศนาความสัมพันธ์น่าฉงนของพ่อและลูกชาย ชีวิตสมัยใหม่ที่ซ้อนทับกับตำนานโศกนาฏกรรมเก่าก่อน และอดีตที่ถูกกลบฝังซึ่งกลายเป็นอาชญากรรมที่รอวันขุดค้น
ออร์ฮาน ปามุก เกิดเมื่อปี 1952 ในครอบครัวชนชั้นกลางฐานะดีในเมืองอิสตันบูล ประเทศตุรกี เขาเคยฝันจะเป็นจิตรกรก่อนเปลี่ยนมาสนใจงานเขียน ปามุกได้รับปริญญาสาขาวารสารศาสตร์จากมหาวิทยาลัยอิสตันบูล ก่อนได้รับเชิญไปเป็นวิทยากรพิเศษที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา

วรรณกรรมของปามุกจัดอยู่ในแนวร่วมสมัย งานของเขาสำรวจประเด็นเรื่อง ความรัก ตัวตน ความเชื่อทางศาสนา และการเมืองอย่างเข้มข้น แต่ด้วยเหตุนี้เองเขาจึงถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักหน่วง ในปี 2005 ปามุกถึงขั้นถูกดำเนินคดีทางกฎหมายเพราะแสดงความคิดเห็นทางการเมืองมาแล้ว

ปามุกเชื่อเรื่องเสรีภาพในการพูด เขาถือว่าภาระสำคัญอย่างหนึ่งของนักเขียนคือการรักษาคุณค่านี้ไว้ เขายังคงอาจหาญสร้างงานเขียนที่พูดเรื่องความแตกต่างทางการเมืองและความเชื่อออกมาอย่างต่อเนื่อง

ในปี 2006 ซึ่งปามุกได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรม นิตยสาร ไทม์ ได้จัดให้เขาเป็นหนึ่งในร้อย "บุคคลผู้ขับเคลื่อนโลก"

คำนิยม

"หนังสือเล่มนี้มีแทบทุกอย่าง ตั้งแต่การต่อสู้ทางการเมือง การเติบโตแบบ Coming of Age การต่อสู้กันระหว่างขนบแบบเดิมและวิถีแบบสมัยใหม่ การกลายกลืนของเมืองเข้าสู่ชนบท การต่อสู้ระหว่างเพศ การแฝงลักษณะ Racism เข้าไปในสีของเส้นผม การวิพากษ์รัฐศาสนาและรัฐโลกวิสัย ไล่ไปจนถึงระดับลึกสุด คือการกรีดเฉือน ตัวตน แห่งความเป็นมนุษย์ของเรา หยิบมันออกมาวางแผ่ให้เห็น แล้วโบยตีมันซ้ำๆ อย่างอ่อนโยนนุ่มนวล เห็นอกเห็นใจ แต่ไม่อาจละเว้นการลงทัณฑ์"

โตมร ศุขปรีชา
ผู้อำนวยการสำนักยุทธศาสตร์และนวัตกรรมการเรียนรู้

"ตะวันออกปะทะตะวันตกในสไตล์ปามุก ความกลัว ความไม่รับผิดชอบของคนคนหนึ่ง ส่งผลต่อชะตากรรมของผู้อื่น หนึ่งใน 5 วรรณกรรมยอดเยี่ยมที่ผมได้อ่านในปี 2565"

ปิยบุตร แสงกนกกุล
เลขาธิการคณะก้าวหน้า