พุทธศาสนาแบบเป็นวิทยาศาสตร์ในสังคมไทย

ดูเหมือนจะเป็นสิ่งที่ยึดถือกันโดยทั่วไปในหมู่นักเรียนประวัติศาสตร์ว่า การ
ทำความเข้าใจต่อการเปลียนแปลงโลกทัศน์ ของสังคมสยาม/ไทยในอดีตนัน้ จำเป็นต้อง
พิจารณาถึงเงื่อนไขและปัจจัยในเรื่องเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมอันเป็นพลวัตอยู่
ภายในสังคมสยาม/ไทยเองเป็นหลัก แต่ในอีกแง่หนึงก็เป็นสิ่งที่ปฏิเสธได้ยากเช่นกัน
ว่าเงื่อนไขและปัจจัยแห่งการรับเอาความรู้สมัยใหม่มาจากโลกภายนอก โดยเฉพาะ
ความรู้ในเรื่องวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจากโลกตะวันตกในช่วงคริสต์ศตวรรษที่
19 นั้นได้ก่อเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสังคมไทย รวมทั้งความคิดที่อ้างว่าพุทธ
ศาสนายืนอยู่บนหลักการแบบวิทยาศาสตร์

การอ้างว่าพุทธศาสนายืนอยู่บนหลักการแบบวิทยาศาสตร์ อันอาจมองได้
ทั้งในแง่ของการทำให้พุทธศาสนากลายเป็นวิทยาศาสตร์ หรือในแง่ของการทำให้
วิทยาศาสตร์กลายเป็นพุทธศาสนานั้น จึงเป็นสิ่งที่ได้รับการใคร่ครวญพิจารณาอยู่ไม่
น้อยในประวัติศาสตร์ความคิดของสังคมไทย โดยตะกอนทางความคิดอย่างหนึ่งอัน
เป็นผลจากการใคร่ครวญดังกล่าวก็คือ อุปสรรคสำคัญในกระบวนการสร้างความเป็น
อารยะและการพัฒนาประเทศสยาม/ไทยนันมีรากที่มาจากลักษณะ/แง่มุมด้านความ
ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ในวิถีความคิดของสังคมไทย ซึ่งผูกรากลึกอยู่กับพุทธศาสนา