ประวัติและปฏิปทา ท่านพระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญ

ท่านพระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญ หรือ หลวงปู่กงมา สมัยฆราวาสท่านเป็นนักต่อสู้ชีวิตที่มีคุณธรรมจนได้รับการยกย่องเป็นนายฮ้อย ท่านสร้างฐานะมีครอบครัวที่มั่นคง เมื่อภรรยาและบุตรตายทั้งกลม จึงโศกเศร้าเสียใจมาก ด้วยท่านเป็นบัณฑิตประสบทุกข์ไม่ทิ้งธรรม และด้วยสาวกบารมีญาณอันเต็มเปี่ยมมากระตุ้นเตือนให้ท่านพึ่งธรรม ท่านจึงสละสมบัติเงินทองมากมายออกบวชเพื่อมรรค ผล นิพพาน ซึ่งธรรมประวัติของท่านจะคล้ายคลึงกับหลวงปู่พรหม จิรปุญฺโญ

เมื่อท่านถวายตัวเป็นศิษย์หลวงปู่มั่น เป็นพระธุดงคกรรมฐานแล้ว ท่านมุ่งปฏิบัติตามป่าช้า ป่าเขาตลอดชีวิต ท่านไม่ได้เรียนปริยัติ แต่ท่านเคร่งครัดพระธรรมวินัย ธุดงควัตร ข้อวัตรปฏิบัติ ปฏิปทาของหลวงปู่มั่น คือ "สอนตนให้รู้เห็นธรรมก่อน แล้วจึงนำธรรมนั้นมาสั่งสอนโลก" ท่านมีนิสัยตรงไปตรงมา ปฏิปทาเด็ดเดี่ยวเฉียบขาด ปฏิบัติอย่างอุกฤษฏ์ยิ่งยวดตามหลักศีล สมาธิ ปัญญา ท่านสละชีวิตเพื่อธรรม เช่น นั่งภาวนาตลอดรุ่งในดงไข้ป่ามาลาเรีย อาพาธก็ใช้ธรรมโอสถ ต่อมาท่านเข้าร่วมกองทัพธรรมฯ บุกเบิกที่ขอนแก่น นครราชสีมา และร่วมกับท่านพ่อลี ธมฺมธโร สหธรรมิกบุกเบิกที่จันทบุรี จนปักหลักวงกรรมฐานได้สำเร็จ และท่านพาสมเด็จพระสังฆราชเจ้า (ชื่น สุจิตฺโต) ออกธุดงค์จนได้รับคำชม "การธุดงค์ของท่านกงมา และพระปฏิบัติกัมมัฏฐานนี้ได้ประโยชน์เหลือหลาย อย่างนี้ธุดงค์มากๆ ก็จะทำให้พระศาสนาเจริญยิ่ง"

องค์หลวงตาพระมหาบัวชื่นชมท่านเป็น ศิษย์ก้นกุฏิ นักรบธรรมเดนตาย โพธิ์ธรรม และเพชรน้ำหนึ่งองค์หนึ่งซึ่งหลวงปู่มั่นเมตตามาโปรดและจำพรรษาที่บ้านเกิดของท่านถึง ๒ พรรษา เมื่อท่านแสวงหาที่บำเพ็ญธรรมขั้นสุดท้ายก็ได้พบถ้ำเสือ ท่านเข้าไปภาวนาจนเสือยกถ้ำให้และมาเป็นบริวาร ต่อมาท่านสร้างวัดดอยธรรมเจดีย์อันโด่งดังเป็น "มหาวิทยาลัยป่า" และได้บรรลุธรรมในถ้ำเสือเป็นพระอรหันตพุทธสาวก ทรงอภิญญา ๖ เลิศด้านปัญญาและเทศนาธรรม

ท่านบำเพ็ญจริยา ๓ ได้ครบถ้วนสมบูรณ์ โดยบันลือสีหนาทแสดงอนุสาสนีปาฏิหาริย์และพาศิษย์ปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์อย่างผู้รู้แจ้งเห็นจริง ท่านแก้นิมิต ๙ ปีสำเร็จขององค์หลวงตาพระมหาบัว แก้ทิฐิคุณแม่ชีแก้ว ท่านเป็นเสาหลักสร้างศาสนทายาทธรรมและวัดป่าอนุรักษ์ผืนป่า ไว้มากมาย ด้วยท่านมีพลังจิตอันแก่กล้า ที่ไหนอาถรรพ์เฮี้ยนแรง ชาวบ้านต้องยกที่มากมายนั้นถวาย ท่านก็ไปแผ่เมตตาปราบผีที่นั้นจนร่มเย็นสร้างเป็นวัดป่า จนได้ฉายาผีย่านและเศรษฐีที่ดิน เมื่อท่านรู้ล่วงหน้าด้วยญาณว่า จะมรณภาพด้วยอุบัติเหตุรถยนต์ก่อนวัยอันควร นตฺถิ กมฺมสมํ พลํ ไม่มีอำนาจใดเหนืออำนาจกรรม ท่านก็ยอมรับกรรมนั้นโดยไม่หวั่นไหวต่อความตาย สมเป็นชายชาติอาชาไนยและเป็นศากยบุตรพุทธชิโนรสอย่างแท้จริง