กายนครคำกลอน

กายนครคำกลอน กายนครคำกลอนเป็นหนังสือแนวธรรมะที่สำคัญยิ่งในอนุรักษ์ ให้ดำรงอยู่คู่กับพระบวรพุทธศาสนา เพื่อให้อนุชนรุ่นหลัง ได้มีโอกาสอ่านสัมผัสอมตรสแห่งปรมัตถธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ในกายนครคำกลอนเล่มนี้ นักปราชญ์นิรนามท่านหนึ่ง ได้แต่งกลอน "สมมุติชีวิต" ซึ่งประกอบด้วย "ส่วนทั้ง 5 คือ
เบญจขันธ์" ว่าเป็นเมือง เรียกว่า กายนคร คือ เมืองร่างกาย

1. สมมุติ รูป คือ ร่างกาย เป็นเมือง มี ประมาณเป็นมาตรฐาน คือ กว้างศอก ยาววา หนาคืบมีประตู 9 แห่ง หมายถึง ทวารทั้ง 9 คือ ตา 2 หู 2 จมูก 2 ปาก 1 ทวารหนัก 1 ทวารเบา 1
2. สมมุติ วิญญาณ เป็นราชา ผู้สร้างนคร มีนามว่า จิตราช
3. สมมุติ เจตสิก คือ เวทนา สังขาร เป็นอำมาตย์
4. สมมุติ ชาติ ชรา พยาธิ มรณะ เป็นฝ่ายข้าศึกมาโจมตี จนกายนครแตก พระเจ้าจิตราชต้องสร้างนครมาใหม่ สร้างขึ้นอีกก็ถูกโจมตีอีก
5. สมมุติ ไตรลักกษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เป็น พระฤาษีผู้เป็นอาจารย์ของพระเจ้าจิตราชมาช่วยคิดอ่านแก้ไข ฝ่ายข้าศึกจึงทำอันตรายไม่ได้ ต้องเลิกทัพกลับไปหมายความว่า เมื่อถึงพระนิพพานแล้ว ก็ ไม่ต้องเกิด แก่ เจ็บ ตาย อีกต่อไป