โรมานุสรณ์แห่งเสน่หา

Erotica Romana หรือโรมานุสรณ์แห่งเสน่หา คือชุดบทกวีซึ่ง Johann Wolfgang von Goethe รจนาในยามที่ความรักในร่างกายและความรู้แจ้งในความงามของโลกีย์ ปะทะประสานกับจิตวิญญาณของศิลปินผู้แสวงหาอมตะภาพ
บทกวีชุดนี้ มิใช่เพียง "อีโรติก" ดังความเข้าใจสามัญ หากเป็นการสดับเสียงสวรรค์ผ่านผิวเนื้อ การแสดงออกแห่งแรงปรารถนาอย่างมีจริยธรรมทางความงาม (aesthetic morality) ที่หยั่งลึกในความรู้สึกของมนุษย์ และถูกปลุกให้เป็นถ้อยคำโดยมือของกวีเอก ผู้มองโลกและชีวิตอย่างทะลุทะลวง
เกอเธ่เขียน Erotica Romana ในห้วงขณะอันเปราะบางแต่เปี่ยมพลัง คือช่วงที่เขาพำนักอยู่ในกรุงโรม เมืองที่กายภาพผสานกับอุดมคติ ที่นั่นเองเขาพบทั้งศิลปะโบราณ และความรักที่มีเลือดเนื้อ เขาพบรูปปั้นกรีกอันไร้ตัณหา แต่เร้าอารมณ์ และในขณะเดียวกัน เขาพบหญิงสาวที่ไม่ใช่เพียงนางฟ้าในภาพ แต่เป็นธาตุไฟในอกของเขา
บทกวีในชุดนี้จึงเต็มไปด้วยภาพแห่งเนื้อหนังแต่มิใช่เพื่อความกำหนัด ถ้อยคำแห่งความเสน่หาแต่มิใช่เพื่อปลุกเร้า หากเป็นการขับร้องของดวงวิญญาณที่ตื่นรู้ในความงามของมนุษย์ผู้มีเลือดเนื้อ เป็นการยอมรับว่ากามารมณ์นั้นศักดิ์สิทธิ์ได้ หากมองผ่านสายตาแห่งศิลป์และสติ
ในบทหนึ่ง เขาเปรียบร่างหญิงสาวดั่งเทพีแห่งโรมันเนื้อแท้ของความรักไม่ถูกอำพรางด้วยศีลธรรมปลอม เขารำพึงถึงความงามของร่างกายอย่าง อ่อนโยนแต่เด็ดเดี่ยว มิใช่เพื่อครอบครองแต่เพื่อเข้าใจ
"เทพเจ้ามิได้สร้างอวัยวะใดอย่างไร้ประโยชน์..." นี่มิใช่คำกล่าวของผู้กำเริบกาม หากเป็นคำสารภาพของกวีที่เห็นว่า ทุกส่วนของร่างมนุษย์นั้นมีคุณค่า ไม่เพียงเพื่อชีวิต แต่เพื่อศิลปะ เพื่อจิตวิญญาณ เพื่อการหลอมรวมกับธรรมชาติ
บรรยากาศของ Erotica Romana เต็มไปด้วยแสงอาทิตย์แห่งอิตาลี หินอ่อนของวิหาร เงาร่มของต้นไซเปรส และกลิ่นไอของความรักที่ไม่อาจปฏิเสธ เกอเธ่ใช้ภาษาที่สุขุม ละเมียดละไม เหมือนช่างสลักหินผู้รู้จังหวะการวางสิ่ว ไม่มีถ้อยคำใดฟุ่มเฟือย ไม่มีอารมณ์ใดล้นเกิน ทุกวรรค ทุกบท คือบทภาวนาแห่งความรัก ไม่ใช่รักที่ล่องลอยในจินตนาการ แต่เป็นรักที่อยู่ตรงหน้าและเขาน้อมรับมัน ทั้งวิญญาณและเนื้อหนัง