อัตตา โทรลล์: นิมิตรแห่งราตรีกลางคิมหันต์

อัตตา โทรลล์ Atta Troll หรือนิมิตรแห่งราตรีกลางคิมหันต์ ของไฮน์ริช ไฮน์ (Heinrich Heine) คือบทกวีอันลึกล้ำ ประสานกันระหว่างความฝันกับความจริง เสรีภาพกับพันธนาการ อุดมคติกับความเย้ยหยัน และเสียงกวีที่หัวเราะทั้งน้ำตา
หากเรากล่าวว่า "Atta Troll" เป็นเพียงบทกวีกลอนสุภาพเล่าชีวิตหมีนักเต้น ก็จะเป็นการเข้าใจเพียงเปลือกนอก แท้จริงแล้วมันคือตำนานแห่งความพยายามของจิตวิญญาณ ที่จะยืนหยัดท่ามกลางโลกที่ไม่ยอมให้ความฝันมีที่ยืน เป็นบทกวีเสียดสีที่แฝงรัก บทสรรเสริญที่แฝงบาดแผล และบทอำลาต่อความโรแมนติกของศตวรรษ ด้วยรอยยิ้มที่รวดร้าวลึก
อัตตา โทรลล์ คือใคร? อัตตา โทรลล์ มิใช่เพียง "หมี" แต่เป็นตัวแทนแห่งอุดมการณ์ที่ไม่ยอมแพ้ต่อโลกีย์ เขาเป็นสัตว์ผู้ฝึกตน ฝึกธรรม หลีกหนีโลกแห่งคณะละครสัตว์ที่เขาเคยถูกบังคับให้เต้นตามคำสั่ง เขาหนีขึ้นเขา มีความฝันถึงสังคมใหม่แห่งความเมตตา ทว่าโลกไม่อภัยต่อฝันใดที่ไม่ทำให้มันหัวเราะ
หมีผู้ใฝ่ธรรมกลับถูกล่าด้วยมือของผู้ที่พูดถึงเสรีภาพ ถูกฆ่าโดยอารยธรรมที่แต่งกายด้วยเสื้อคลุมแห่งศีลธรรม อัตตา โทรลล์ แม้ตายไปแต่เสียงแห่งเขาไม่ดับ
เสียงของอัตตา โทรลล์ ก็คือเสียงของไฮน์ เสียงหัวเราะที่เปียกฝน ไฮน์ริช ไฮน์ ไม่ใช่กวีที่ร้องไห้ต่อหน้าคน เขาเป็นกวีที่หัวเราะทั้งที่หัวใจแตกร้าว ในอัตตา โทรลล์ เขาเสียดสีโลกเสรีนิยมที่หลอกตัวเอง เขาเย้ยอุดมคติของนักปฏิวัติที่พร่ำพูดเรื่องอิสรภาพแต่ไม่เคยให้อภัยกับความแตกต่าง เขาเย้ยตนเองในฐานะกวีโรแมนติกที่ยังเชื่อในความฝัน แม้จะรู้ว่าฝันนั้นจะต้องตาย แม้จะเสียดสี แม้จะเจ็บปวด แต่บทกวีนี้เต็มไปด้วยความอ่อนโยนที่สุด
กลอนแห่งเงา ความฝันในความพังทลาย "อัตตา โทรลล์" เต็มไปด้วยภาพฝันอันแปลกพิลึก ดวงจันทร์เปล่งแสงเหนือซากชีวิต ภูเขาแห่งอิสรภาพตั้งตระหง่านกลางทะเลหมอก มีแม่มด มีเทวา มีสัตว์ป่าและความเงียบงัน
แต่ทั้งหมดคือฝันที่รู้ตัวว่าตนคือฝัน บทกวีนี้คือการไว้ทุกข์ให้กับอุดมคติ แต่ไม่ใช่ด้วยความเศร้าโศก หากด้วยความเคารพและการยิ้มทั้งน้ำตา
อย่าถามผมว่า อัตตา โทรลล์ มีอยู่จริงไหม คำถามนั้น ไร้สาระ เพราะอัตตา โทรลล์ คือทุกคนที่ยังมีศรัทธาในสิ่งที่โลกไม่ต้องการอีกแล้ว เขาคือจิตวิญญาณที่ปฏิเสธจะเต้นตามจังหวะของนายทุน คือความใฝ่ฝันที่จะสร้างสังคมแห่งความเมตตา แม้จะรู้ว่าโลกเป็นป่าที่หิวโหย และนั่นคือสิ่งที่ทำให้อัตตา โทรลล์ ยิ่งใหญ่กว่าหมีใดในตำนาน
บทกวีอัตตา โทรลล์ คือมหากาพย์ของความไร้เดียงสาในโลกที่เต็มไปด้วยการคำนวณ เป็นบทกวีแห่งยุคที่เปลี่ยนผ่าน จากโลกแห่งฝันโรแมนติกสู่โลกแห่งการหัวเราะอย่างขมขื่นของสัจนิยม และไฮน์คือกวีผู้เฝ้าดูการตายของฝันนั้นอย่างอ่อนโยน