มหาอาณาจักรแอตแลนติสใหม่ (The New Atlantis)

The New Atlantis หรือมหาอาณาจักรแอตแลนติสใหม่ ผลงานเชิงปรัชญาของฟรานซิส เบคอน คือบทกวีนิพนธ์แห่งยูโทเปีย ที่มิได้เขียนด้วยสัมผัสคล้องจอง หากเขียนด้วยความฝันและปัญญาของมนุษย์ผู้ใฝ่รู้ มันคือดินแดนที่ไม่ปรากฏบนแผนที่ แต่ปรากฏอยู่ในความปรารถนาอันลึกซึ้งของวิญญาณมนุษย์ ความปรารถนาที่จะเห็นโลกซึ่งความรู้ ความจริง และความดีงาม ดำรงอยู่เคียงคู่กัน
เบคอนสร้างเรื่องราวผ่านการเดินทางของชาวเรือผู้หลงทาง สู่เกาะลี้ลับนามว่าเบนซาเล็ม Bensalem ดินแดนที่ไม่ใช่เพียงสถานที่ แต่คือภาพฝันแห่งอารยธรรมใหม่ ที่มนุษย์อาศัยอยู่ด้วยความสงบ ความศรัทธา และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ด้วยพลังแห่งวิทยาศาสตร์และเหตุผล ที่มิใช่เพื่อการทำลาย แต่เพื่อการสร้างสรรค์และยกระดับชีวิต
หัวใจของ The New Atlantis อยู่ที่คฤหาสน์โซโลมอน House of Salomon สถาบันแห่งภูมิปัญญาและการค้นคว้า ที่เปรียบเสมือนต้นธารของวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ เบคอนวาดภาพให้สถานที่แห่งนี้เป็นดั่งวิหารของความรู้ ที่นักปราชญ์ทำงานเพื่อแสวงหาความจริง มิใช่เพื่อเกียรติยศของตนเอง แต่เพื่อประโยชน์สุขของมนุษย์ทั้งมวล ที่แห่งนี้ ความรู้มิใช่อาวุธห้ำหั่น แต่คือ แสงสว่างที่เปิดประตูสู่อนาคต
The New Atlantis จึงมิใช่เพียงยูโทเปียทางสังคม หากเป็นยูโทเปียทางจิตวิญญาณและปัญญา เบคอนชี้ให้เห็นว่า ความก้าวหน้าที่แท้จริงของมนุษยชาติ มิได้อยู่ที่อำนาจหรือความมั่งคั่ง แต่อยู่ที่การรู้จักใช้ปัญญาเพื่อความเมตตา อยู่ที่การทำให้ความรู้กลายเป็นสะพานระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ และระหว่างมนุษย์กับจักรวาล แม้เป็นงานที่ไม่สมบูรณ์ แต่ความในไม่สมบูรณ์นั้นกลับเสมือนบทกวีที่จงใจเว้นวรรค เพื่อให้มนุษยชาติได้เขียนต่อเอง เบคอนมอบภาพฝันและปล่อยให้กาลเวลาทดลองและสานต่อ ความฝันนั้นยังคงสะท้อนมาถึงปัจจุบัน เป็นเครื่องเตือนใจว่า วิทยาศาสตร์และปรัชญาแท้จริงแล้วไม่ควรถูกแยกออกจากศีลธรรมและความเมตตา
การอ่าน The New Atlantis จึงเปรียบเสมือนการเดินทางเข้าสู่เกาะแห่งความฝัน ที่งดงามด้วยความหวังและความเป็นไปได้ และเมื่อผู้อ่านจบลงแล้ว ท่านอาจตระหนักว่าเบคอนหาได้เขียนเพียงเรื่องเล่าในอดีต หากแต่ได้ฝากแสงแห่งอนาคตไว้ให้มนุษย์ทั้งมวลร่วมกันสืบสาน

เนษฐ์ ธาราธิเบศร์
ผู้แปล