เสียงเพรียกแห่งวิหารรัก: กวีนิพนธ์ซัปโฟ (Sappho)

ในบรรดากวีผู้ก่อกำเนิดเสียงแรกแห่งกวีโรแมนติก โลกโบราณได้มอบชื่อหนึ่งแก่เรา ชื่ออันสั้น เรียบง่าย และสะท้อนแว่วเหมือนเสียงพิณกลางสายลม "ซัปโฟ" หญิงเพียงผู้เดียวในหมู่กวีใหญ่แห่งกรีก ผู้สร้างบทเพลงจากความรัก แรงปรารถนา และความเปล่าเปลี่ยวของหัวใจ จนแผ่นกระดาษบาง ๆ ของประวัติศาสตร์ไม่อาจกลบเสียงนั้นได้ แม้กาลเวลาจะทำลายต้นฉบับส่วนใหญ่เหลือเพียงเศษเสี้ยว แต่ยิ่งเศษเสี้ยวนั้นพร่องลงเพียงใด ก็ยิ่งเผยประกายของความลึกซึ้งมากขึ้นเพียงนั้น ราวกับความงามแท้จำต้องผ่านการแตกสลายจึงจะปรากฏโดยสมบูรณ์
หนังสือ บทกวีของซัปโฟ เล่มนี้ คือประตูที่เปิดสู่โลกภายในของกวีหญิงผู้เป็นตำนาน เสียงของนางไม่ได้เป็นเพียงบทกวี หากเป็นลมหายใจของหัวใจที่กำลังรัก เป็นรอยสะเทือนที่เกิดขึ้นเมื่อความรู้สึกล้นท้นจนต้องหาคำเพื่อรองรับ สิ่งที่ซัปโฟฝากไว้ให้เราไม่ใช่เรื่องราวของเทพเจ้า ไม่ใช่ความยิ่งใหญ่ของวีรบุรุษ แต่เป็นความจริงที่ซ่อนอยู่ในประสบการณ์ซึ่งทุกคนเคยลิ้มรส ไม่ว่าจะยุคสมัยใดก็ตาม ความหวั่นไหวเมื่อสายตาได้พบใครคนหนึ่ง ความเจ็บร้าวเมื่อความรักกลายเป็นความพราก ความอ่อนแออันงดงามเมื่อหัวใจสารภาพสิ่งที่ปากมิอาจเอื้อนเอ่ย
ซัปโฟเป็นกวีที่ให้ภาษากับความรู้สึกที่มนุษย์เผชิญเสมอมา เธอเปลี่ยนความรักให้กลายเป็นศิลปะ เปลี่ยนความเปราะบางให้กลายเป็นพลัง และเปลี่ยนความเงียบของหัวใจให้เปล่งเสียงได้เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์วรรณกรรมตะวันตก ผู้ที่อ่านซัปโฟจึงมิใช่เพียงผู้อ่านบทกวี หากเป็นผู้ร่วมเดินทางในเส้นทางอันละเอียดอ่อนของอารมณ์ นั่งอยู่เคียงข้างกวีหญิงผู้เฝ้าครุ่นคิดถึงความหมายของการรัก และความหมายของการสูญเสีย
ความงดงามของบทกวีซัปโฟอยู่ที่การเลือกใช้คำที่น้อย แต่หนักแน่น ดุจประกายระยิบของแสงแดดบนผิวน้ำที่สะท้อนความกว้างใหญ่แห่งทะเลในเม็ดประกายเพียงไม่กี่จุด บทกวีของนางไม่ได้เรียกร้องเสียงปรบมือ หากเชื้อเชิญให้เราผงกศีรษะลงเงียบ ๆ ด้วยความเข้าใจสิ่งที่เราเองไม่เคยหาคำมาอธิบาย ความลึกซึ้งของซัปโฟจึงมิใช่ความยิ่งใหญ่ที่อึกทึก แต่เป็นความลึกที่ค่อย ๆ เปิดเผยทีละชั้นในเงามืดของใจผู้อ่าน
หนังสือเล่มนี้จึงเป็นเสมือนภาชนะที่บรรจุความเปราะบางอันงดงามของมนุษย์ไว้ในรูปคำ โดยเชื้อเชิญให้เราอ่านอย่างช้า ๆ ฟังเสียงอันแผ่วเบาของบทกวีโบราณที่เดินทางข้ามทะเลเมดิเตอร์เรเนียนและข้ามกาลเวลา ก้องมาถึงห้วงใจของเราในวันนี้ เสียงที่ยังคงสด ร้อนแรง และจริงแท้เหมือนวันแรกที่มันถูกเปล่ง
ผู้อ่านจะได้สัมผัสความงามอันไม่รู้โรยของซัปโฟ ผู้เป็นดั่งประกายไฟเล็ก ๆ ที่ติดทนยิ่งกว่ากองเพลิงทั้งมวลในประวัติศาสตร์กวีนิพนธ์ เสียงของเธอมิได้ดับลง หากยังลอยอยู่ด้วยความแผ่วเบาและความเจ็บปวดอันหอมหวาน รอเพียงผู้หนึ่งผู้ใดเอียงหูรับฟัง เพื่อให้บทกวีของรักได้เกิดขึ้นอีกครั้งในหัวใจใหม่ ๆ ของโลกใบนี้

เนษฐ์ ธาราธิเบศร์
ผู้แปล