เบโธเฟน: ชัยชนะเหนือความมืดมิด (Ludwig van Beethoven)

ลุควิก ฟาน เบโธเฟน มิได้เป็นเพียงคีตกวีผู้ยิ่งใหญ่ หากคือเสียงคำรามของจิตวิญญาณมนุษย์ที่ลุกขึ้นท้าทายโชคชะตา ดนตรีของเขามิได้ประดับโลกด้วยความไพเราะเพียงอย่างเดียว หากสลักรอยบาดแผล ความมุ่งมั่น และศักดิ์ศรีแห่งการยืนหยัดลงในกาลเวลา ทุกโน้ตคือร่องรอยของการต่อสู้ ทุกทำนองคือคำประกาศว่า มนุษย์สามารถแปรความทุกข์ให้กลายเป็นพลังแห่งการสร้างสรรค์ได้
หนังสือชีวประวัติ Ludwig van Beethoven โดย พิตส์ แซนบอร์น คือการพาผู้อ่านก้าวเข้าสู่ชีวิตของบุรุษผู้แบกภาระของอัจฉริยภาพไว้ท่ามกลางความโดดเดี่ยวและความเงียบงัน แซนบอร์นมิได้เขียนชีวประวัติเพื่อยกย่องอัจฉริยะบนแท่นสูง หากเขียนเพื่อเปิดม่านให้เราเห็นมนุษย์ผู้เปลือยเปล่า ผู้หวาดหวั่น โกรธเกรี้ยว อ่อนโยน และทรหดในคราวเดียวกัน ชีวิตของเบโธเฟนในถ้อยของเขาจึงไม่ใช่ตำนาน หากเป็นความจริงที่เต้นระรัวด้วยเลือดเนื้อ
อัจฉริยภาพของเบโธเฟนมิได้ปรากฏขึ้นมาในความง่ายดาย หากในความตึงเครียดระหว่างแสงสว่างกับความมืด เขาได้ยินโลกค่อย ๆ ห่างไกลออกไป แต่ภายในกลับยิ่งก้องกังวาน ดนตรีของเขาเริ่มพูดแทนเสียงที่หายไป และในความเงียบอันโหดร้าย เบโธเฟนกลับค้นพบเสรีภาพใหม่เสรีภาพในการสร้างรูปแบบดนตรีที่ไม่ยอมจำนนต่อขนบ เขาขยายขอบเขตของซิมโฟนี โซนาตา และควอร์เต็ต ให้กลายเป็นพื้นที่ของความคิด อารมณ์ และศีลธรรมของมนุษย์
แซนบอร์นถ่ายทอดให้เห็นว่า เบโธเฟนคือสะพานเชื่อมระหว่างยุคสมัย จากความสมดุลแบบคลาสสิกสู่ความรุนแรงเร่าร้อนของจิตวิญญาณโรแมนติก เขาไม่เพียงสืบทอดมรดกทางดนตรี หากทุบทำลายกรอบเดิมเพื่อสร้างภาษาใหม่ ภาษาแห่งความกล้า ความเป็นปัจเจก และความหวังที่ฝ่าความสิ้นหวัง ดนตรีของเขาจึงมิใช่เครื่องประดับของราชสำนัก หากเป็นเสียงของมนุษย์ธรรมดาที่เรียกร้องศักดิ์ศรีของตนเอง
ชีวประวัติเล่มนี้ชวนให้ผู้อ่านรับฟังชีวิตของเบโธเฟนดุจการฟังซิมโฟนี เริ่มจากท่วงทำนองแห่งวัยเยาว์ที่เปราะบาง ผ่านการปะทะของชะตากรรม และจบลงด้วยความสงบนิ่ง แซนบอร์นเขียนด้วยความเข้าใจลึกซึ้งว่า เบโธเฟนมิได้ชนะโชคชะตาเพราะปราศจากความทุกข์ หากเพราะเขาเลือกจะยืนหยัดอยู่กับมัน และแปรมันเป็นเสียงดนตรีที่โลกไม่อาจลืมเลือน

เนษฐ์ ธาราธิเบศร์
ผู้แปล