โมซาร์ท: มหากาพย์ชีวิตอัจฉริยภาพดนตรี (Wolfgang Amadeus Mozart)

หากดนตรีคือภาษาลับของจักรวาล ว็อล์ฟกัง อมาเดอุส โมซาร์ท ก็คือผู้แปลภาษานั้นออกมาเป็นเสียงที่มนุษย์เข้าใจได้อย่างแจ่มชัดและงดงามที่สุด ชื่อของเขามิใช่เพียงสัญลักษณ์แห่งความไพเราะ หากคือปรากฏการณ์ทางปัญญาและจิตวิญญาณ อัจฉริยภาพซึ่งถือกำเนิดขึ้นราวกับปาฏิหาริย์ และเปล่งประกายโดยไม่ต้องพึ่งพาคำอธิบายใด ๆ
หนังสือชีวประวัติ Wolfgang Amadeus Mozart ของเฮอร์เบิร์ต เอฟ. ไพเซอร์ มิได้เพียงบันทึกเส้นทางชีวิตของคีตกวีผู้ยิ่งใหญ่ หากยังพาเราดำดิ่งสู่แก่นแท้ของอัจฉริยภาพด้านดนตรีที่แทบไร้ขอบเขต ไพเซอร์ถักทอเรื่องราวของโมซาร์ทด้วยสายตาของนักดนตรี นักประวัติศาสตร์ และมนุษย์ผู้เข้าใจความเปราะบางของอัจฉริยะ เขาเผยให้เห็นว่า ความอัศจรรย์ของโมซาร์ทมิได้อยู่แค่ในพรสวรรค์อันเหลือเชื่อ หากอยู่ในความเป็นธรรมชาติของมัน ดนตรีที่หลั่งไหลราวลมหายใจ เป็นทั้งสัญชาตญาณและปัญญาในคราวเดียวกัน
ตั้งแต่วัยเยาว์ โมซาร์ทมิได้ "เรียนรู้" ดนตรี หาก "ดำรงอยู่" ในนั้น โน้ตและทำนองมิใช่สิ่งแปลกแยก หากเป็นภาษาแม่ที่เขาพูดได้ก่อนจะรู้จักคำอธิบายเชิงทฤษฎี ความสามารถในการรับรู้โครงสร้าง ความสมดุล และอารมณ์ของดนตรีอย่างฉับไว ทำให้เขาสามารถสร้างสรรค์ผลงานที่งดงาม ซับซ้อน และเป็นสากลได้พร้อมกัน ดนตรีที่ทั้งบริสุทธิ์และลึกซึ้ง ทั้งเรียบง่ายและล้ำลึกอย่างน่าพิศวง
ไพเซอร์ชี้ให้เห็นว่า อัจฉริยภาพของโมซาร์ทมิใช่เพียงความรวดเร็วในการประพันธ์ หรือความแม่นยำทางเทคนิค หากคือความสามารถในการเข้าถึง "แก่นมนุษย์" ผ่านเสียงดนตรี เขาเข้าใจเสียงหัวเราะ เสียงร้องไห้ ความรัก ความเจ็บปวด และความเปราะบางของชีวิตมนุษย์อย่างลึกซึ้ง แล้วหลอมรวมสิ่งเหล่านั้นเป็นท่วงทำนองที่ไม่เสื่อมคลายตามกาลเวลา ไม่ว่าบทเพลงจะเปี่ยมด้วยความรื่นเริงหรือโศกเศร้า เสียงดนตรีของโมซาร์ทล้วนเปล่งประกายด้วยความจริงใจอันบริสุทธิ์
ชีวประวัติเล่มนี้จึงมิใช่เพียงการอ่านชีวิตของคีตกวี หากคือการเฝ้าฟังเสียงของอัจฉริยภาพเสียงที่ยังคงก้องอยู่ในโลก แม้ร่างของผู้ให้กำเนิดจะดับสูญไปนานแล้ว ไพเซอร์แนะนำผู้อ่านให้เข้าใจว่า โมซาร์ทมิได้เป็นเพียงอัจฉริยะผู้สูงส่ง หากเป็นมนุษย์ผู้เปราะบาง ที่ต้องต่อสู้กับโชคชะตา ความยากจน และความไม่เข้าใจของสังคม ขณะเดียวกันก็ยังคงสร้างดนตรีที่สว่างไสวราวแสงดาว

เนษฐ์ ธาราธิเบศร์
ผู้แปล