บันทึกรำพึงของคาฟคา (BETRACHTUNG)

หนังสือเล่มนี้มิได้ให้ผู้อ่านเข้าใจ ฟรันซ์ คาฟคา หากแต่ให้ผู้อ่านยอมรับการไม่เข้าใจนั้นอย่างสงบ และเดินเข้าไปพำนักอยู่ในความคลุมเครืออันอ่อนบางซึ่งเขาทิ้งไว้เป็นร่องรอยของจิตสำนึก บันทึกรำพึงหรือ Betrachtung มิใช่ปรัชญาในรูปแบบของระบบ มิใช่ถ้อยแถลงที่ตั้งใจอธิบายโลก หากเป็นเงาสะท้อนของจิตใจที่กำลังเพ่งมองโลกและตนเองในเวลาเดียวกัน เพ่งมองด้วยความระแวดระวัง ความโดดเดี่ยว และความซื่อตรงอย่างเจ็บปวด
คาฟคามิได้ตั้งคำถามยิ่งใหญ่ต่อจักรวาล หากตั้งคำถามเล็กที่สุดต่อการมีอยู่ของมนุษย์ในชีวิตประจำวัน เขาเพ่งมองการเดิน การยืน การรอคอย ความเงียบงัน และความอึดอัดอันไร้ชื่อ เหมือนผู้สังเกตการณ์ที่ยืนอยู่นอกชีวิตของตนเอง แต่กลับรู้สึกถึงทุกแรงสั่นสะเทือนภายในอย่างชัดเจนยิ่งกว่าผู้ใด ในบันทึกรำพึงเหล่านี้ ความคิดมิได้ก้าวไปข้างหน้า หากวนเวียน ถอยกลับ แตกหัก และเงียบหายราวกับจิตใจมนุษย์ที่ไม่เคยเคลื่อนเป็นเส้นตรง
บันทึกรำพึงของคาฟคาคือพื้นที่ซึ่งปรัชญาและวรรณกรรมหลอมรวมกันโดยไม่ต้องประกาศตน คำแต่ละคำไม่เร่งเร้า ไม่สั่งสอน ไม่ปลอบโยน หากยืนอยู่ต่อหน้าผู้อ่านด้วยความเปราะบางอย่างที่สุด
การอ่านคาฟคาไม่ใช่การแสวงหาคำตอบ แต่เป็นการฝึกอยู่กับคำถามโดยไม่หลบหนี เป็นการยอมรับว่าความแปลกแยก ความรู้สึกผิดที่ไม่รู้ที่มา และความโดดเดี่ยวอันลึกซึ้ง มิใช่อุบัติเหตุของชีวิต หากเป็นแก่นแท้บางประการของการมีอยู่ เมื่อผู้อ่านได้อ่านหนังสือเล่มนี้ ท่านอาจไม่พบแสงสว่าง หากจะได้พบความมืดที่ซื่อสัตย์ ความมืดซึ่งทำให้เรามองเห็นตนเองชัดเจนยิ่งขึ้น
บันทึกรำพึงของคาฟคา จึงมิใช่หนังสือสำหรับการอ่านอย่างเร่งรีบ หากเป็นหนังสือสำหรับการหยุด ฟัง และการยอมรับเสียงกระซิบจากภายใน เสียงซึ่งเปราะบาง สงสัย และจริงแท้อย่างยิ่งในฐานะเสียงของมนุษย์คนหนึ่งที่พยายามดำรงอยู่ท่ามกลางโลกอันไม่อาจอธิบายได้

เนษฐ์ ธาราธิเบศร์
ผู้แปล