นิตยสาร Creative Thailand ปีที่ 5 ฉบับที่ 3

หนทางสู่ความเรียบง่าย

ทุกวัน บนหน้าเว็บไซต์ของอีเบย์ หรือยาฮู เจแปน อ็อกชั่นส์ จะมีกลุ่มคนรักจักรยานสไตล์วินเทจที่ท่องโลกการช้อปปิ้งออนไลน์เพื่อคว้าชิ้นส่วนจักรยานที่ต้องการมาครอบครอง งานอดิเรกที่จริงจังนี้ คือส่วนหนึ่งของการสร้างสรรค์พาหนะเก่าแก่ที่ถูกประดิษฐ์มาตั้งแต่ศตวรรษที่ 18 ให้สมบูรณ์แบบ พาหนะสองล้อซึ่งเคลื่อนที่โดยใช้กล้ามเนื้อของมนุษย์และได้รับการพัฒนารูปแบบและกลไกต่างๆ ให้เอื้อต่อการใช้งาน ทั้งการเดินทางในสภาพภูมิประเทศต่างๆ การสัญจรบนท้องถนน การขนส่งเคลื่อนย้าย ไปจนถึงการแข่งขันด้วยความเร็ว และการทรงตัวบนอานที่ยอดเยี่ยม

หนึ่งในการประดิษฐ์จักรยานอันเป็นตำนานคือจักรยานสไตล์ฝรั่งเศสที่เกิดขึ้นในช่วงยุค 1940 โดย เรอเน เอิร์ส (René Herse) นักประดิษฐ์จักรยานชื่อดังชาวฝรั่งเศส ซึ่งมีภูมิหลังเคยทำงานผลิตเครื่องบินต้นแบบบริเกต์ (Breguet)เอิร์สได้นำความรู้ด้านวัสดุศาสตร์โดยนำอะลูมิเนียมซึ่งเป็นวัสดุเดียวกับอุปกรณ์ในเครื่องบินมาพัฒนาเป็นเฟรมจักรยานที่มีน้ำหนักเบาและแข็งแรง เหมาะกับสภาพภูมิประเทศและการเดินทางบนถนนตลอดจนเนินเขาอันงดงามของฝรั่งเศส จักรยานสไตล์ฝรั่งเศสนี้ได้กลายต้นแบบและแรงบันดาลใจให้แก่จักรยานประเภทรองดอนเนอร์ ไบก์ (Randonneur bike)และทัวริ่ง ไบก์ (Touringbike) อีกหลายแบรนด์ในเวลาต่อมา โดยเฉพาะในญี่ปุ่นซึ่งได้รับอิทธิพลจากตะวันตกในยุคหลังสงครามโลก รสนิยมและความชื่นชอบในจักรยานสไตล์ฝรั่งเศสของชาวญี่ปุ่นได้นำไปสู่การผลิตจักรยานหลายยี่ห้อ โดยเฉพาะโตเอะ (Toei) ที่เกิดขึ้นในปี 1955 จักรยานแฮนด์เมดที่เป็นส่วนผสมของงานศิลปะ ช่างฝีมือ และเทคนิคอย่างลงตัว ก่อนที่ความนิยมจักรยานในญี่ปุ่นจะเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะในยุคปี 70-80 ที่ถือเป็นยุคทองของจักรยานในญี่ปุ่น ก่อนจะค่อยๆ ลดความนิยมลงเพราะการเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตอันเนื่องมาจากระบบเศรษฐกิจและการคมนาคมของประเทศ



จนเมื่อเวลาผ่านเกือบ20 ปี ชิ้นส่วนหายากของโตเอะแต่ละชิ้นก็กลับมาพร้อมกับการเติบโตของกระแสบริโภคนิยมแบบย้อนยุค ทัศนคติรักษ์โลก ความเคารพต่อธรรมชาติ พฤติกรรมและค่านิยมแห่งความปรารถนาที่จะปฏิเสธการใช้ชีวิตแบบปรุงแต่งได้ขยายวงกว้างขึ้นอย่างไร้พรมแดน ความธรรมดาและเรียบง่ายกลายเป็นสังคมอุดมคติของคนในเจเนเรชั่นใหม่ที่ต้องการคิดและทำในสิ่งที่ต่างออกไปจากคนยุคพ่อแม่ พวกเขาแสดงออกถึงแนวคิดในการดำเนินชีวิตด้วยการเลือกสรรสิ่งต่างๆ ที่บริโภคอย่างพิถีพิถัน เสาะหาทุกสิ่งที่สวมใส่ให้แน่ใจว่าตรงตามจิตวิญญาน เลือกโปรแกรมท่องเที่ยวที่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมชาติ และเดินทางด้วยพาหนะที่ไม่ก่อมลพิษ เพื่อเป้าหมายในการส่งเสริมสุขภาพ และแสดงความเป็นตัวตนในหมู่พวกพ้องเดียวกัน

ท่ามกลางกฎระเบียบและกลไกแบบแผนที่พัฒนาให้แต่ละสังคมขับเคลื่อนไปได้นั้น ได้นำพาผู้คนค่อนโลกให้เดินทางมาไกลจากคำว่าชีวิตที่ไม่อ้างอิงกับโลกการผลิตในปัจจุบันไปแล้ว ทั้งภาคการเกษตร อุตสาหกรรม และธุรกิจ ที่ขยับขยายความซับซ้อนโดยมีภาคเทคโนโลยีและนวัตกรรมเป็นตัวเร่ง การหวนกลับไปหาชีวิตในอุดมคติจึงต้องสร้างผลผลิตแบบดั้งเดิมบนข้อเท็จจริงและเงื่อนไขใหม่ เพื่อตอบสนองความต้องการสินค้าและบริการในแง่มุมนั้นของสังคม

ความดั้นด้นและอุตสาหะในการเสาะหาชิ้นส่วนเล็กๆ ของจักรยานวินเทจเฟรนซ์สไตล์ อาจเป็นแค่ตัวอย่างของความประสงค์ในการใช้ชีวิตอันเรียบง่าย เพราะความจริงก็คือ ความธรรมดาไม่ใช่ความผิวเผิน และความเรียบง่ายก็ไม่ได้ไร้รายละเอียด ชีวิตที่เรียบง่ายนั้นจึงไม่อาจยั่งยืนได้หากไร้องค์ประกอบที่มีคุณภาพ

ความปรารถนาที่จะมีชีวิตอันเรียบง่ายจึงเป็นเรื่องไม่ง่ายดายเลย

ในเล่มพบกับ

The Object… Green Funeral: คืนชีวิตสู่ธรรมชาติ
Classic Item… ยูโทเปีย
Cover Story… Back to Basics: เมื่อความธรรมดาไม่ใช่สิ่งสามัญ
CreativeCity… พาราณสี: จากสูงสุดสู่สามัญ
The Creative… จุลพร นันทพานิช: ปลูกป่า ปลูกความคิด